Een van de ergste dingen die je kan overkomen, dat een van je ouders overlijdt, is waarheid geworden in 2019 voor mij. Mijn vader is geheel onverwachts overleden…..Naast een groot verdriet voor mijn moeder, mij en mijn zus (en onze mannen) natuurlijk ook voor de kleinkinderen. Want wat waren die idolaat van hun lieve opa….Maar hoe ga je daarmee om, als iemand zo dichtbij overlijdt? Neem je ze wel of niet mee naar de uitvaart? Wat vertel je ze wel en niet?

Wij hebben veel gewoon op gevoel gedaan. Onze kinderen waren 6 en 8 jaar. Dus daarop zijn deze (ervarings) tips gebaseerd.

Mijn 8 tips hoe om te gaan met overlijden van een dierbare:

1. Slechte nieuws gewoon direct zeggen.

Wij kregen het telefoontje ’s nachts en het hele huis was dus in 1 keer wakker. Ik nam zelf de telefoon op en brak natuurlijk gelijk. Ik moest toen ook wel gelijk vertellen dat opa dood was. Het ergste moment uit mijn leven, maar het moest gezegd worden. Mijn dochter was 8 en begrijpt goed wat dit betekent. Natuurlijk waren we allemaal intens verdrietig en in shock. Wat heel mooi was, is dat mijn dochter gelijk zei, “ik troost je wel als je moet huilen hoor mama”.

2. Betrek ze bij veel en wees open.

Wij zijn na het nieuws direct naar mijn moeder gegaan, waar een paar uur later de uitvaartleider kwam om alles door te spreken. We hebben de kinderen daar min of meer bij gelaten, ze een beetje hun gang laten gaan. Wat meer schermtijd dan normaal, even buiten uitrazen met de papa’s. We hebben ze zelf gevraagd of ze bij het afscheid van opa wilde zijn. En of ze een mooie tekening voor hem wilden maken. Dat wilden ze gelukkig alledrie.

3. Leg dingen uit als ze erom vragen.

Hun eigen fantasie is vaak enger dan de werkelijkheid. Wij kregen vragen als (tussen haakjes onze antwoorden):

* Waarom is opa dood? (zijn hartje is ermee gestopt)

* Kan ik nu ook dood gaan? (iedereen gaat dood ooit, maar jij bent nog heel jong en gezond. Daar hoef je niet bang voor te zijn)

* Waar is opa nu? (opa zijn geest/ziel is in de hemel, zijn lichaam is alleen een verpakking, die heeft hij niet meer nodig)

* Wat gebeurt er op de crematie? ( dat is het afscheid van opa, dan vertellen wat mensen dingen over opa die ze leuk vonden, zijn we met zijn allen bij elkaar en luisteren naar muziek die opa mooi vond en denken met zijn allen aan hem. Op het laatst nemen we afscheid van hem, zeggen we dag opa, we houden van je)

* Wordt opa dan verbrand? (zijn lichaam heeft hij niet meer nodig, dus dat wordt weg gedaan ja. Het woord verbrand zoveel mogelijk vermeden, maar een van de kinderen wist dit al).

* Wat zit er dan in de kist straks (in de kist zit straks zijn verpakking, zijn lichaam).

4. Laat ze een tekening maken voor op de kist en koop bijvoorbeeld een bloem die ze voor de dienst op de kist mogen leggen.

Wij wilden ze tijdens de dienst geen prominente rol geven, omdat je niet weet hoe ze zich zullen houden tijdens de dienst zelf. We hebben dit dus vooraf gedaan toen we alleen met ons gezin waren. Dat ging heel goed.

5. Zorg voor back up tijdens de dienst voor opvang kids.

Hier had ik zelf niet aan gedacht tot ik het ergens las. Je weet niet hoe kinderen zo’n afscheid ervaren en op het moment zelf zullen reageren. Het is dus handig om een back up te hebben voor hen tijdens de dienst. Wij hebben de rij achter ons in de aula gereserveerd voor onze schoonfamilie. De andere opa’s en oma’s van onze kinderen, en de broer en zus van onze mannen en de broer en zus van mijn dochter (mijn bonuskids). Als ze het niet hadden getrokken, hadden we afgesproken dat een van hen ze mee zouden nemen de aula uit, zodat wij gewoon konden blijven zitten. 

Dit is een gerust gevoel voor jezelf. Gelukkig was het bij ons niet nodig en hebben de kids zich voorbeeldig gedragen.

6. Laat het leven voor kids zoveel mogelijk doorgaan.

We hebben de kids zo snel mogelijk weer naar school laten gaan en deel laten nemen aan hun gewone leven. Dat werkte heel goed. Natuurlijk waren ze vaak verdrietig maar dat is niet erg. Ze hadden zo wel veel afleiding.

7. Geef ze ruimte voor hun verdriet.

Daarmee bedoel ik, laat ze het op hun manier doen. Willen ze vooral bij jou blijven, geef daar aan toe. Calculeer in dat ze een periode wat bozer zijn, dat merkte ikzelf heel erg aan Isa. Nog steeds wel. Praat veel over degene die overleden is. Dat doen wij in ieder geval wel. En probeer de mooie dingen te benadrukken. Dat werkt bij Isa goed.

8. Doe wat jij denkt dat goed is!

Misschien wel de belangrijkste tip. Er is veel op internet te vinden hierover. Maar je moet in the end gewoon doen wat voor jou en je kind goed voelt natuurlijk. 

Wij hopen ze op deze manier geholpen te hebben om het overlijden van hun opa, van wie ze zo idolaat waren, een plekje te geven. En nee, het verdriet is niet weg. En nee, vergeten zullen ze het ook nooit. Maar het is helaas wel een onderdeel van het leven wat ze nog veel vaker mee zullen gaan maken. Door open en eerlijk erover te zijn, op hun eigen niveau natuurlijk, hebben we geprobeerd de dood geen taboe te laten zijn. Ze mogen altijd over opa praten, naar foto’s en filmpjes van hem kijken en om zijn ‘beroemde’ grapjes lachen. Het is en blijft hun grappige opa, van wie ze zoveel houden. Zolang ze hem op die manier blijven herinneren, is hij nooit echt helemaal weg uit hun leven!